Польские сказки - Дзевенис Максим - Страница 16

– Tak by się moje kości skruszyły (так бы /и/ мои кости раскрошились)! – rzekł zasmucony młodzieniec (сказал опечаленный юноша; rzec – сказать), zapłakał rzewnie (заплакал горько; rzewny – чувствительный, сентиментальный; трогательный; płakać rzewnymi łzami – горько плакать), ale nie skarbów (но не сокровищ = не над сокровищами /плакал/), lecz płakał gładkiej dziewicy z łabędzim ciałem (а над пригожей девицей с телом лебедя, lecz – но, а;łabędź – лебедь), ze złotym włosem (с золотыми волосами).

I błądził długo (и блуждал долго), zasępiony (мрачный; zasępiony – мрачный, хмурый; zasępić się – омрачиться; нахмуриться), osowiały (поникший; osowiały – осовелый, вялый; поникший), po tej krainie wiosennej (по этой весенней стране). A że spotkał czarownika (а так как встретил колдуна; że – так как), ten go pyta o łez powód (тот его спрашивает о причине /его/ слёз; pytać o coś – спрашивать о чём-л.; łza – слеза). Gdy mu wszystko opowiedział (когда ему всё рассказал):

– Bądź spokojny, młody człecze (будь спокоен, молодой человек)! jeśli dzieci mi obronisz (если ты детей мне защитишь; mi – мне), na złotej skryte jabłoni (/которые/ на золотой спрятаны яблоне), wyniosę cię wnet na ziemię (вынесу тебя сразу на землю; cię – тебя). Bo czarownik (потому что колдун), co tu drugi tę krainę zamieszkuje (другой, что в этой стране живёт: «эту страну населяет»; zamieszkiwać coś – населять что-л.), zawsze dzieci mi wyjada (всегда = всё время мне детей выедает). Próżno kryłem je pod ziemię (тщетно прятал их под землю; kryć – укрывать, скрывать, прятать; je – их /вин. падеж от местоим. one/), próżno w zamku murowanym (тщетно в каменном замке)! Teraz trzymam je na drzewie (теперь я держу их на дереве); skryj się z mieczem w tej jabłoni (спрячься с мечом в этой яблоне; skryć się – скрыться, спрятаться), o północy przyjdzie zbrodzień (в полночь придёт преступник; północ – полночь; o północy – в полночь; zbrodzień – уст. преступник).

Młodzieniec wdarł się na drzewo (юноша влез на дерево), złotych jabłek narwał sobie (нарвал себе золотых яблок) i miał sytą z nich wieczerzę (и имел = получил из них сытный ужин; syty – сытый; сытный; wieczerza – уст. ужин).

O północy wiatr zaszumiał i pod drzewem szmer usłyszał (в полночь зашумел ветер, и он услышал под деревом шум/шорох; zaszumieć – зашуметь; szmer – шум, шорох, шелест); spojrzy na dół (посмотрит вниз; dół – низ; na dół – вниз), aż tu robak (а тут червь), wielki, długi (большой, длинный), sunie prosto (движется = ползёт прямо; sunąć – двигаться), okręca się na pniu wokoło i podsuwa coraz wyżej (обвивается на стволе = вокруг ствола и придвигается = продвигается всё выше; okręcać się wokół czegoś – обвиваться вокруг чего-л.; pień – ствол; podsuwać – пододвигать, придвигать). Ogromną głowę z gałęzi z iskrzącym okiem wychyla (огромную голову со сверкающим глазом из ветвей высовывает; iskrzyć – искрить; искриться, сверкать; gałąź – ветвь), aby dojrzeć gniazdo dzieci (чтобы увидеть гнездо/выводок детей), co stulone (что, съёжившись; stulić się – сжаться, съёжиться), drżące z strachu (дрожа от страха; drżeć – дрожать; ze – от /об эмоц. сост./), pochowały się pod liście (попрятались под листья; liść – лист).

Wtedy ciężkim mieczem machnął i odciął głowę od razu (тогда /юноша/ тяжёлым мечом махнул и отрубил голову сразу), kadłub w drobny mak posiekał i rzucił na cztery wiatry (туловище вдребезги = на мелкие кусочки покрошил и бросил на четыре ветра = на четыре стороны; drobny – мелкий; w drobny mak – вдребезги; wiatr – ветр).

Ojciec dzieci (отец детей), ucieszony ze śmierci swojego wroga (обрадованный смертью своего врага; ucieszyć się z czegoś – обрадоваться чему-л.), wziął młodzieńca na swe barki (взял юношу на свои плечи), wyniósł z pieczary na ziemię (вынес из пещеры на землю).

Z jakąż leciał on radością do białego dworu braci (с какой же радостью он летел к белому двору братьев; lecieć – лететь; dwór – двор); wbiegł do izby (вбежал в комнату; wbiec – вбежать; do – в /внутрь/), nikt nie poznał (никто /его/ не узнал), tylko jego ulubiona (только его любимая), za kucharkę u sióstr służąc (за кухарку = кухаркой у сестёр служа), zaraz lubego poznała (тотчас милого узнала).

Bracia strwożeni przybyciem (братья, встревоженные /его/ прибытием), co go zmarłym ogłosili (/потому/ что его умершим объявили), skarby wszystkie mu oddali (все сокровища ему отдали), a sami uciekli w lasy (а сами убежали в леса; uciec – убежать). Lecz on kazał ich wyszukać (но он велел их отыскать, wyszukać – выискать, разыскать, отыскать), równo z nimi się podzielił (поровну с ними поделился; równo – ровно; поровну), wielki zamek wybudował ze złotymi oknami (большой замок построил с золотыми окнами), miedzianymi drzwiami i tam z żoną złotowłosą szczęśliwie do śmierci mieszkał (медными дверями и там со златовласой женой счастливо до смерти жил).

W jednej wsi mieszkało dwóch braci rodzonych (в одной деревне жили два родных брата; wieś – деревня; brat), jeden był bogaty (один был богатый), drugi ubogi (другий – бедный). Bogaty byłby może czasem ugęszczał do ubogiego (богатый, быть может, иногда /и/ посещал бы бедного; był – реликт давнопрошедшего времени; ugęzczać = uczęszczać do kogoś, czegoś – посещать кого-л., что-л.), gdyby mu żona złośliwa nie była przeszkadzała (если бы ему злобная жена не мешала; złośliwy – злой, ехидный; злобный). I dlatego siedem lat mijało (и потому семь лет проходило), jak pierwszy u drugiego nogą nie postał (как первый у второго ногой не постоял = не бывал). Jednego razu pojechał ubogi łączką po drzewo do lasu (однажды поехал бедный по лужку за деревом в лес; jechać czymś – ехать на чём-л., по чему-л.); żona dała mu pół bochenka chleba i pół gomółki sera na drogę (жена дала ему полбуханки хлеба и половину круглого сыра = полголовки сыра на дорогу; bochenek – буханка; gomółka – круглый сыр); dla biednych dzieci ledwo garść mąki zostało (для бедных детей едва горсть муки осталась). Gdy już drewka na taczkę nałożył i przywiązał (когда он уже дровишки наложил и привязал), usiadł sobie (сел себе; usiąść – сесть), chcąc się posilić owym chlebem i serem (желая подкрепиться тем хлебом и сыром; chcieć – хотеть, желать). Ledwie jeść zaczął (едва начал есть), a tu nadszedł ku niemu niewielki chłopek w czarnej sukmanie i rzekł do niego (а тут подошёл к нему небольшой мужичок в чёрной сермяге и сказал ему; nadejść – подойти; rzec do kogoś – сказать кому-л.):